Bouw van huizen en stations
Mijn eerste huis gebouwd in schaal N is het station van Preda. Een behoorlijk geploeter, omdat ik toen alles nog volledig met de hand deed. Aan de hand van een aantal foto's van de diverse stadia van de bouw van diverse huizen doe ik hier het door mij gevolgde proces uit de doeken.
De eerste proefpassing van het stationsgebouw van Preda
Hoe gaat dit proces nu in zijn werk? Als eerste stap verzamel ik op internet zoveel mogelijk foto's van het object gezien vanuit zoveel mogelijk verschillende hoeken. Indien mogelijk maak ik ook zelf nog foto's ter plaatse. Een grote hulp hierbij was de site van Albulabahn in model. Ook kijk ik naar door andere hobbyisten of bedrijven gebouwde modellen in andere schalen,voornamelijk H0. Bij het station Preda was de site van Albulamodell (zie tab Colofon, Links) een grote hulp. De auteur heeft voor zijn smalspoorbaan in H0m ook eigenhandig het station van Preda gebouwd. Met behulp van zijn model en tekeningen en de overige gevonden foto's was ik in staat tekeningen in schaal N te maken van het gehele station.
Na het maken van de tekeningen, zet ik de maten over op polystyreen plaat met houtmotief in schaal N van Ratio (304). Deze fabrikant (Verenigd Koninkrijk) heeft een aardige collectie plaatmateriaal en verdere details voor de bouw van gebouwen in schaal N: goten, regenpijpen, deuren, ramen en wat dies meer zij.
De openingen voor de ramen zijn uitgezaagd met de figuurzaag en van kozijnen voorzien. De kozijnen worden gemaakt van Evergreen profielen. De raamkozijnen zijn uit 0.75 x 0.75 mm profielen gemaakt, de dakbalken zijn 1.5 x 1.5 mm en de draagbalken 3.0 x 3.0 mm. Het kantoortje van de stationschef is gemaakt van Evergreen V-grove plaat en de ingang aan de tunnelzijde van Auhagen plaat met stucwerk structuur (52211). De ramen zijn van transparant styreen gemaakt. De Preda naamplaten met het Rhätische Bahn logo zijn gemaakt in Powerpoint en vervolgens verkleind met een fotoprogramma. Uitgeprint, uitgeknipt en op profiel van 3.2 x 1.0 mm geplakt. De goten zijn ook van Ratio (300) en de boeidelen van het dak zijn profielen van 1.5 x 0.25 mm. Dit alles gecombineerd met een vaste hand en een hoop geduld, heeft uiteindelijk het nevenstaande resultaat opgeleverd.
Bij latere modelbouw activiteiten maak ik gebruik van de freesplotter die onder de tab Techniek, Gereedschap beschreven staat. Het Bahnmuseum is het eerste model dat volledig met deze plotter is gemaakt.
Eerst maar eens een aantal foto's opgezocht op internet en aan de hand van die foto's de tekeningen gemaakt. In eerste instantie gewoon met de hand om te zien of het enigszins past. Dit papiermodel is op de foto rechts te zien op zijn uiteindelijke positie. Na goedkeuring van deze proef de tekening omgezet in autocad en vervolgens met de profiler de diverse delen geplot.
Bij de latere modellen van eigen hand stel ik de wanden en geveldelen samen uit meerdere delen. Meestal 4 lagen. De binnenste laag is het transparante glas. De volgende laag is polystyrol van 0.5 mm. Deze bevat de roedeverdeling van de kozijnen. De derde laag is 1.0 mm polystyrol en geeft de kozijnen van ramen en deuren. De vierde laag is de afwerkingslaag. Dus of houtrelief, of een gestucte wand of glad voor een egale afwerking.
De plotter draait een aantal avonden om de diverse lagen van het model te vervaardigen.
Het dak meet ik in zodra de ruwbouw van de muren naar tevredenheid is samengebouwd. Dit is vaak te lastig om exact uit te rekenen vanwege de vele verschillende hoeken en uitsnijdingen. Daarvoor maar ik eerst weer een papieren mal en als dat er goed uitziet wordt dat overgezet op dakpannen plaat, leiplaat, golfplaat of wat er ook maar nodig is. De diverse lagen zijn geschilderd met de luchtkwast. Daarna zijn de raamkozijnen en de deur portalen afgewerkt. Uiteindelijk wordt het resultaat op de baan beoordeeld. Kleiene aanpassingen zij dan nog steeds mogelijk en vaak ook nodig (afwerking, verwering, aankleding, camouflage).
De kozijnen en deuren hebben een matbruine kleur gekregen en het gebouw is gebroken wit geworden. Deze kleur had nog iets meer in de richting van het creme gemogen, maar zo is het wat mij betreft ook wel goed. De laadperrons hebben een donkerbruine kleur gekregen en de balk daaronder een betonkleur.
Tenslotte heb ik de natuurstenen kozijnen aangebracht op de begane grond en vensterbanken op de eerste etage. Dit alles wordt gemaakt uit Evergreen profielen. Deze zijn op kleur gebracht en er is wat stukgoed op het laadperron geplaatst. Ook het naambordje is niet vergeten.
Plotter instellingen
In de afgelopen jaren heb ik ervaring opgedaan hoe ik de plotter het beste aan kan sturen voor het frezen van polystyro plaat. In eerste instantie heb ik op diverse fora informatie verzameld over de beste aanpak. Met veel vallen en opstaan heb ik me die eigen gemaakt. Het advies is sowieso om gebruik te maken van "single flute" freesjes. Ik betrek mijn freesjes van DamenCNC en gebruik voornamelijk freesjes van 0.4 mm doorsnee. Dat werkt goed zolang je maar niet teveel kracht op de freesjes uitoefent, want voor je het weet breken ze. Dat laatse heb ik vanzelfsprekend in de praktijk uitgevonden. Ook zijn de prestaties afhankelijk van het materiaal. De Ratio platen zijn veel harder dan de polystryrol platen. Dus daar pas ik mijn maatvoering op aan en gebruik ik freesjes die wat robuuster zijn, 0.75 mm namelijk.
Voor het tekenen van de modellen gebruik ik het freware pakket A9CAD. Dit werkt redelijk soepel en is je envoudig eigen te maken. Ik zal niet zeggen dat ik het helemaal doorgrond, maar de basisprincipes heb ik in de vingers en dat is genoeg voor de vervaardiging vvan mijn modellen. De plotter wordt bestuurd door het door Colinbus ontwikkelde programma ColiDrive Pro. Het programma verlangd als input .HPGL formaat files. Helaas kan dat niet door A9CAD geleverd worden. Ik heb hiervoor een conversie programma gevonden, ook freeware van Werner Stratmann met de naam BOcncV3.0. Hiermee kan je de .DRW files uit A9CAD converteren en exporteren naar .HPGL files.
Zodra de .HPGL files beschikbaar zijn kan het plotten beginnen. Bij de plotter heb ik een groeven plaat aangeschaft. Dit is voor de bevestiging van het materiaal verreweg het envoudigste. Ik heb (opgepikt op Internet) een systeem gemaakt om de polystyrol platen goed aan te drukken met behulp van plankdrager profielen. Het gewenste materiaal wordt uitgekozen, eventueel op maat gesneden en vervolgens onder de profielen geplaatst.
Dan neemt ColiDrive Pro het over. De .HPGL file wordt opgehaald en de autocad tekening wordt op de juiste plek op de freestafel gepositioneerd. Denk erom het vinkje te plaatsen voor het bewegen van de plotter in opgetrokken positie (Move with raised head, vergeten kost je een frees). De instellingen die cruciaal zijn, zijn de plottersnelheid (10 mm/s), de exacte neerwaartse z-positie, de diepte van de eerste plot (0.2) en de keuze van de juiste frees.
Wat ik verder nog heb toegevoegd is een 1 mm doorsnee messing buisje gekoppeld aan mijn luchtkwast compressor, gericht op de punt van de frees om de frees enigszins te koelen tijdens het werk. Een beetje waterkoeling met ontspannen water kan ook nog helpen. Dit voorkomt dat het gefreesde materiaal te heet wordt en om de freeskop gaat kleven.
Met deze stappen is het voor mij nu mogelijk om probleemloos polystyrol te frezen met een dremel en met de beoogde kwaliteit vereist voor mijn modelbaan. Alle waarden die gegeven worden op andere en eerdere pagina's zijn hiermee overschreven.
